آب،آباداني

- توسعه و استقرار نظام بهره‌برداری مناسب با استفاده از روش‌های نوین آبیاری و کم آبیاری؛

- تعین معیار برای راندمان آبیاری و به تبع آن سنجش کارایی آب به ازای یک متر مکعب؛

- اختصاص آب به محصولات با ارزش اقتصادی بالا و استفاده بهینه از آن؛

- تجهیز منابع مالی مورد نیاز و تمهیدات سازه‌ای و مدیریتی به منظور ایجاد تعادل بین تغذیه و برداشت از سفره‌های آب زیرزمینی در دشت‌های با تراز منفی؛

- صدور مجوزهای بهره‌برداری از دشت‌ها بر اساس مصرف معقول که با روش‌های نوین آبیاری قابل دسترس باشد؛

- نگرش مدیریت جامع به آب؛

- توجه به عرضه و تقاضا در کل چرخه آب؛

- آگاه سازی عمومی ‌و مشارکت مردم در برنامه ریزی و مدیریت آب؛

- بر آورد ارزش اقتصادی آب در هر یک از حوزه‌های آبریز؛

- حفاظت و بازیافت در برنامه‌های بخش‌های مصرف؛

- تدوین آیین‌نامه اجرایی چگونگی مصرف آب؛

- تهیه و تدوین برنامه‌های اجرایی مدیریت خشکسالی؛

- توسعه و استقرار نظام بهره‌برداری مناسب با استفاده از روش‌های نوین آبیاری و کم آبیاری؛

- تعین معیار برای راندمان آبیاری و به تبع آن سنجش کارایی آب به ازای یک متر مکعب؛

- اختصاص آب به محصولات با ارزش اقتصادی بالا و استفاده بهینه از آن؛

- تجهیز منابع مالی مورد نیاز و تمهیدات سازه‌ای و مدیریتی به منظور ایجاد تعادل بین تغذیه و برداشت از سفره‌های آب زیرزمینی در دشت‌های با تراز منفی؛

- صدور مجوزهای بهره‌برداری از دشت‌ها بر اساس مصرف معقول که با روش‌های نوین آبیاری قابل دسترس باشد؛

- طرح‌هایی نظیر حفر چاه، انتقال آب از مناطق دیگر و آبرسانی به وسیله تانکر، از جمله اقدامات پیش بینی شده کوتاه مدت برای مقابله با خشکسالی و کمبود آب آشامیدنی شهرها و روستاهای در معرض خشکسالی است؛

- فرهنگ سازی در استفاده از آب؛

- آلوده نکردن آب از طرف تمامی‌ دستگاه‌ها، کارخانه‌ها، شرکت‌ها و حتی افراد؛

- بکارگیری تجربه‌های کشورهای موفق؛

- ساخت سدهای جدید و اصلاح شبکه و احداث شبکه ؛

- با حفر چاه‌های جدید؛

- بررسی شکستگی‌های شبکه‌ها از اتلاف آب جلوگیری خواهیم کرد؛

- اصلاح شبکه، احداث شبکه و احداث خطوط انتقال را می‌توان نام برد؛

- تغییر الگوی کشت توسط کشاورزان؛

- درکشت بهاره سیب زمینی و چغندر قند بر اساس میزان آب کشت و زرع کنند؛

- پمپاژها و حفر چاه‌های موقت، استفاده از تانکرها آبرسانی؛

- مبارزه با علف‌های هرز، آبیاری در ساعات خنک روز، استفاده از کودهای مقاوم در خاک‌های خشک،تنک کردن میوه‌ها، بالابردن مقاومت درختان، شخم سطحی و‌ ایزوله کردن جوب‌ها و حرس سبز؛

- ذخیره پشت سدها را کنترل کرده تا آب به مقدار زیاد مصرف؛

مجموعه موارد مذکور همگی از نیاز به اصلاح ساختار مصرف، ایجاد تعادل بین تغذیه و برداشت از سفره‌های آب زیرزمینی، استفاده درست در بهره‌برداری، حفاظت و بازیافت در بخش‌های مصرف و … حکایت دارند. گویی کشورها در حال ورود به مبحثی جدید و حساس به نام “بحران آب” هستند

2. «آب از آب تکان نمی خورد»؛یعنی آرامش و ایمنی به کمال موجود است.

3. «آب از دریا می بخشد»؛ یعنی با چیزی بی ارزش منّت می نهد.

4. «آب از دستش نمی چکد»؛ یعنی بسیار ممسک است؛

5. «آب از دهان سرازیر شدن»؛ یعنی بی نهایت شیفته چیزی شدن.

6. «آب از سرچشمه، گِل است»؛ یعنی عیب کار یا مانع اَمر از مقامی بالاتر است.

7. «آب از سر گذشتن»؛ یعنی بدبختی به آخر رسیدن.

8. «آب با غربال پیمودن»؛ یعنی کاری عبث کردن.

9. «آب به دهان آوردن»؛ یعنی رغبتی مفرط به چیزی پیدا کردن.

10. «آب بر آتش زدن»؛ یعنی فتنه ای را نشاندن، غمی را تسلی دادن.

11. «آب بر آسمان انداختن»؛ یعنی بسیار خشمگین شدن.

12. «آب به روی کار آوردن». یعنی امری را ترقّی دادن.

13. «آب بر سیمان بستن»؛ یعنی به امری غیر ممکن دست زدن.

14. «آب به سوراخ مورچه ریختن»؛ یعنی شمار بسیاری یک دفعه از جایی بیرون آمده اند.

15. «آب پارسال، نان پیرارسال»؛ یعنی روزگاری دراز است که محتاج و بی چیز است.

16. «آب پاکی به دست کسی ریختن»؛ یعنی ناگهان کسی را از امری ناامید کردن.

17. «آبِ حناست»؛ یعنی چای کم رنگ است.

18. «آب در جگر نداشتن»؛ یعنی بی اندازه فقیر بودن.

19. «آب در جوی داشتن»؛ یعنی صاحب بختی مقبل و روزگاری مساعد است.

20. «آب در چیزی بستن»؛ یعنی مالی را به اسراف و تبذیر خرج کردن.

21. «آب در چیزی کردن»؛ یعنی غش و دغل در آن به کار بردن.

22. «آب در دست داری مخور»؛ یعنی بسیار شتاب کن.

23. «آب در دلش تکان نمی خورد»؛ یعنی بسیار آهسته می رود.

24. «آب در دهان خشک شدن»؛ یعنی بسیار شگفت زده شدن.

25. «آب در دیده نداشتن»؛ یعنی بی شرم بودن.

26. «آب زیر کاه»؛ یعنی نهان کار.

27. «آب که آمد تیمّم برخاست»؛ یعنی چون اصل آمد، بدل و فرع را مکانتی نماند.

28. «آب که از سرگذشت چه یک گز چه صد گز»؛ یعنی کار از کار گذشته است. تلاش فایده ای ندارد.

 منبع:

1. على اکبر دهخدا، امثال حکم، ج 1، چاپ هفتم، امیرکبیر، 1370 حرف آ.        

  آیا ندیدی که خداوند به حرکت در آورد ابرها را سپس آنها را به هم پیوند داد سپس آنها را انبوه و متراکم کرد سپس می‌بینی که قطره‌های باران از میان ابر فرو ریزد.

صرف نظر از اندازه قطره‌های در ابر، اندازه آنها تا رسیدن به زمین به دوعامل بستگی دارد : میزان تبخیر آب در هر قطره در هنگام فرود به زمین و اثراصطکاکی هوا در قطره که اگر هوا آرام باشد اصطکاک محدود است. باران خفیف به سختی به سطح زمین می‌رسد و گاهی قبل از رسیدن به زمین تبخیر می‌شود که به آن غبار می‌گویند.

در بعد فرهنگی، متأسفانه فرهنگ مصرف آب با شرایط کنونی مناسب نیست؛ یعنی مردم بیش از اندازه آب را مصرف می کنند یا به هدر می دهند و این چیزی است که رسول گرامی اسلام صلی الله علیه و آله در گفتاری ارزشمند آن را پیش بینی کرده و فرموده است:
به زودی در اُمت من گروهی پدید می آیند که در پاک کردنی ها زیاده روی می کنند.1
در حالی که آن حضرت حتّی اسراف در وضو را هم جایز نمی دانست؛ چنان که در اخبار آمده است: روزی رسول خدا بر مردی گذشت که در حال وضو ساختن بود و مشت مشت آب برای وضو برمی داشت. حضرت فرمود: «ای بنده [خدا]: اسراف نکن» گفت: «یا رسول اللّه  مگر در وضو هم اسراف است»؟ فرمود: «آری».2
به واقع، امروزه در کشور ما مصرف آب این گونه است و آب های زیادی هدر می رود. ازاین رو، نیازمند آن هستیم که فرهنگ مصرف آب را هماهنگ با شرایط کنونی متحول کنیم. البته منظور از فرهنگ مصرف، اصلاح اخلاق مصرف آب است و بی گمان تغییر و تحوّل در اخلاق و عادات مردم کار آسانی نیست که در یک شب، یا یک مقطع زمانی محدود با انتشار چند جزوه، بروشور و همین طور راه اندازی چند برنامه سخنرانی و همایش یا تهیه چند برنامه رادیو و تلویزیونی و اقدامات سمبلیک مانند راه اندازی کاروان صرفه جویی انجام شود. بلکه نیازمند ساختن بستری مناسب با برنامه ریزی سنجیده و کارشناسی شده است که به طور مستمر مداومت داشته باشد. باید افزود، برای اصلاح هر رفتاری، بهره گیری از سه ابزار باورنده، انگیزنده و بازدارنده لازم است.

پی نوشت ها:

1. ابى داود سلیمان بن اشعث سجستانى، سنن ابى داود، بیروت، دارالجنان، 1409 ق، چ 1، ج 1، ص 72.
2. على المتقى الهندى، کنزالعمال، بیروت، ج 9، ص 474.

- توسعه و استقرار نظام بهره‌برداری مناسب با استفاده از روش‌های نوین آبیاری و کم آبیاری؛

- تعین معیار برای راندمان آبیاری و به تبع آن سنجش کارایی آب به ازای یک متر مکعب؛

- اختصاص آب به محصولات با ارزش اقتصادی بالا و استفاده بهینه از آن؛

- تجهیز منابع مالی مورد نیاز و تمهیدات سازه‌ای و مدیریتی به منظور ایجاد تعادل بین تغذیه و برداشت از سفره‌های آب زیرزمینی در دشت‌های با تراز منفی؛

- صدور مجوزهای بهره‌برداری از دشت‌ها بر اساس مصرف معقول که با روش‌های نوین آبیاری قابل دسترس باشد؛

- نگرش مدیریت جامع به آب؛

- توجه به عرضه و تقاضا در کل چرخه آب؛

- آگاه سازی عمومی ‌و مشارکت مردم در برنامه ریزی و مدیریت آب؛

- بر آورد ارزش اقتصادی آب در هر یک از حوزه‌های آبریز؛

- حفاظت و بازیافت در برنامه‌های بخش‌های مصرف؛

- تدوین آیین‌نامه اجرایی چگونگی مصرف آب؛

- تهیه و تدوین برنامه‌های اجرایی مدیریت خشکسالی؛

- توسعه و استقرار نظام بهره‌برداری مناسب با استفاده از روش‌های نوین آبیاری و کم آبیاری؛

- تعین معیار برای راندمان آبیاری و به تبع آن سنجش کارایی آب به ازای یک متر مکعب؛

- اختصاص آب به محصولات با ارزش اقتصادی بالا و استفاده بهینه از آن؛

- تجهیز منابع مالی مورد نیاز و تمهیدات سازه‌ای و مدیریتی به منظور ایجاد تعادل بین تغذیه و برداشت از سفره‌های آب زیرزمینی در دشت‌های با تراز منفی؛

- صدور مجوزهای بهره‌برداری از دشت‌ها بر اساس مصرف معقول که با روش‌های نوین آبیاری قابل دسترس باشد؛

- طرح‌هایی نظیر حفر چاه، انتقال آب از مناطق دیگر و آبرسانی به وسیله تانکر، از جمله اقدامات پیش بینی شده کوتاه مدت برای مقابله با خشکسالی و کمبود آب آشامیدنی شهرها و روستاهای در معرض خشکسالی است؛

- فرهنگ سازی در استفاده از آب؛

- آلوده نکردن آب از طرف تمامی‌ دستگاه‌ها، کارخانه‌ها، شرکت‌ها و حتی افراد؛

- بکارگیری تجربه‌های کشورهای موفق؛

- ساخت سدهای جدید و اصلاح شبکه و احداث شبکه ؛

- با حفر چاه‌های جدید؛

- بررسی شکستگی‌های شبکه‌ها از اتلاف آب جلوگیری خواهیم کرد؛

- اصلاح شبکه، احداث شبکه و احداث خطوط انتقال را می‌توان نام برد؛

- تغییر الگوی کشت توسط کشاورزان؛

- درکشت بهاره سیب زمینی و چغندر قند بر اساس میزان آب کشت و زرع کنند؛

- پمپاژها و حفر چاه‌های موقت، استفاده از تانکرها آبرسانی؛

- مبارزه با علف‌های هرز، آبیاری در ساعات خنک روز، استفاده از کودهای مقاوم در خاک‌های خشک،تنک کردن میوه‌ها، بالابردن مقاومت درختان، شخم سطحی و‌ ایزوله کردن جوب‌ها و حرس سبز؛

- ذخیره پشت سدها را کنترل کرده تا آب به مقدار زیاد مصرف؛

مجموعه موارد مذکور همگی از نیاز به اصلاح ساختار مصرف، ایجاد تعادل بین تغذیه و برداشت از سفره‌های آب زیرزمینی، استفاده درست در بهره‌برداری، حفاظت و بازیافت در بخش‌های مصرف و … حکایت دارند. گویی کشورها در حال ورود به مبحثی جدید و حساس به نام “بحران آب” هستند

فرهنگ صرفه جویی در مصرف آب باید از کودکی به صورت جدی آموزش داده شود حتی به نظر این جانب باید جزو یکی از دروس اصلی دوران ابتدایی قرار گرفته و راه های استفاده صحیح از منابع طبیعی کشور را به فرزندانمان آموزش دهیم و در وجود آنها نهادینه کنیم.

در دوران دبیرستان میتوان جز دروس اختیاری دانش آموزان قرار داد تا صرفه جویی کردن  را به صورت یک اصل مهم در زندگی قرار دهند

کودکان از ابتدای زندگی باید با روش های جلوگیری از اسراف و حتی راه های مقابله با آن اشنا شوند و این  مهم اگر به صورت کتب درسی در میان درسهای آنها گنجانده شود کمک بزرگی به فرهنگ سازی از دوران کودکی کرده و حتی خود این کودکان در بزرگسالی به صورت خودجوش به بقیه افراد که بی رویه اسراف می کنند  گوشزد می کنند

پس چه بهتر که این مهم را از همان ابتدا درونی کنیم و آموزش دهیم..

نویسنده:مریم رحیمی

آب، موهبتی الهی است که کمتر نعمتی با آن برابری و همسانی می کند. آب مایه حیات است و زندگی بدون آب ممکن نیست. خداوند در قرآن مجید می فرماید: «وَ جَعَلْنا مِنَ الْماءِ کُلّ شَیْ ءٍ حَیّ؛ تمام موجودات زنده را از آب قرار دادیم». (انبیاء: 30)
زندگی انسان نه تنها به آب بستگی مستقیم دارد، بلکه همه فرآورده های گوشتی و نباتی نیز به آن وابسته است. همچنین آفت ها و مزاحمان سلامت انسان به وسیله آب از محیط زندگی دور می شود و حیات او از هجوم بیماری ها ایمنی می یابد.
امام صادق علیه السلام زمانی که نام مبارک پیامبر در حضورشان برده شد، عرض کرد: «پروردگارا! تو می دانی که رسولت نزد ما از پدران و مادران و خویشاوندان و آب سرد و گوارا محبوب تر است».1
در این حدیث، حضرت صادق علیه السلام برای نشان دادن شدت علاقه خود به نبی گرامی اسلام بین نعمت های مصرفی بی شمار الهی، نعمتی بالاتر از آب پیدا نمی کند تا عشق خویش و اهل بیت عصمت علیه السلام را بالاتر از آن معرفی کند. این انتخاب اصلح، متضمن یک تناسب نیز هست؛ زیرا همان گونه که آب برای حیات جسمی و طبیعی انسان لازم است، رسول اکرم صلی الله علیه و آله نیز روح معنوی و حیات جاودانی به بشر می بخشد.2
بدیهی است با توجه به اینکه منابع تأمین آب، به ویژه آب آشامیدنی در کشور ما، محدود و همه ساله با خطر کاهش و کمبود روبه رو است، زیاده روی در مصرف آب نتایج زیان باری برای جامعه خواهد داشت.
همگان شاهد بودیم که در سال های اخیر با توجه به کمبود باران های پاییزی، سازمان آب به طور مکرر اعلام کرد که اگر در مصرف آب صرفه جویی نشود، ممکن است آب در برخی مناطق کشور، جیره بندی و حتی در بعضی مناطق، قطع شود. اکنون افزایش میزان مصرف آب در جامعه از چه مسائلی حکایت می کند و آیا این نشان دهنده رشد فرهنگ مصرف است یا تنزل آن؟
بالا رفتن میانگین مصرف آب، نمایانگر ارتقای سطح بهداشت در جامعه و رعایت آن از سوی مردم است. در صورتی که همگان می دانیم، بهداشت کامل از زیاده روی در مصرف آب نیست، بلکه ناشی از استفاده به جای آن است. به اعتقاد ما، مصرف مفید آب، بسیار کمتر از کل مصرف آن است و اگر مردم از این نعمت بی همتای الهی با احتیاط و دقت کافی و به جا بهره برداری کنند، پس از مدتی هم شاهد کاهش چشم گیر میزان سرانه مصرف خواهیم بود و هم بهداشت در بهترین سطح خود رعایت خواهد شد.

 پیام های کوتاه ¹

ـ آب، آیینه تمام نمای خلقت خداوندی است.
ـ آب، روح جاری در کالبد طبیعت است.
ـ آب، عنصر بی رنگی است که تمام رنگ ها به وجود آن تجلی می یابد.
ـ کرات بی آب، نشانه های خوبی هستند تا انسان ها، هستی بدون آب را عینا تماشا کنند.
ـ از هر سرایی که پای آب کوتاه شود، زندگی و آبادانی رخت بربندد.
ـ آب، بال پروازی دارد تا انتهای عرش و ریشه نافذی دارد تا اعماق فرش.
ـ وقتی گلی از بی آبی پژمرده می شود، زیبایی مفهوم خود را از دست می دهد.
ـ با صرفه جویی قطرات، تشنگان بسیاری سیراب خواهند شد.
ـ دلنشین ترین موسیقی، موسیقی طبیعت است؛ پایه ریز این موسیقی، صدای آب است.
ـ آب، عنصری است که رستاخیز موعود را در این جهان به نمایش می گذارد.
ـ اگر نمی توانید آب را باور کنید، دست کم به اندرز باور کنندگان گوش فرا دهید.
ـ ستون های سربه فلک کشیده ساخته بشر، از دیروز تا امروز برگرده آب استوار است.
ـ خداوند با جوهره هزار رنگ آب، زیباترین تابلو هستی را ترسیم کرده است.
ـ آب، یعنی گلدانی در پنجره، ریگی در بستر جاری رودخانه، پرنده ای در آسمان. آب یعنی من، یعنی تو، یعنی همه چیز.
ـ منظومه شمسی با زمین و زمین با وجود آب معنی حیات می یابد.
ـ اهتزاز بیرق سبز حیات به دست آب، منشأ تجمع جریان های زندگی ساز است.
ـ وقتی قطرات باران نازل می شود، تمام موجودات لب به ستایش خداوند می گشایند.
ـ آب، عنصر ارزشمندی است که امروز و فردا با وجود آن معنا می یابد.
ـ بشر در پیشگاه خداوند آن قدر عزیز است که نعمت استفاده از آب را به او ارزانی داشته است.
ـ آب، مظهر روشنی و روشن بینی است.
ـ تشنگان بی رمق، رؤیای آب می بینند و سیراب ها سرگرم بازی با آن هستند.
ـ صرفه جویی در آب، کم مصرف کردن نیست، درست مصرف کردن است.
ـ بی آبی، هستی را به ورطه سقوط می کشاند و جهان را به سکون وا می دارد.
ـ آب، سرور نوشیدنی ها در دنیا و آخرت است. امام علی علیه السلام (اصول کافی، ج 6، ص 380)
ـ طعم آب، طعم زندگی است. امام صادق علیه السلام (تحف العقول، ص 390)
ـ آب، نخستین آفریده خداوند است. امام باقر علیه السلام (بحارالانوار، ج 54، ص 97)
ـ آب مورد نیاز مردم را آلوده نکن. امام صادق علیه السلام (کافی، ج 2، ص 65)
ـ کسی از شما آب را آلوده نکند... زیرا آب اهلی دارد. امام علی علیه السلام، تحف العقول، ص97).
ـ کم ترین حد اسراف، ریختن باقیمانده آب در ظرف است. امام صادق علیه السلام(کافی، ج 6، ص 460).
ـ به زودی در امت من گروهی پدید می آیند که در پاک کردنی ها زیاده روی می کنند. رسول اکرم صلی الله علیه و آله (سنن ابی داود، ج 1، ص 72).
ـ زمین را قوامی نیست، جز به آب. امام صادق علیه السلام (تحف العقول، ص 371)
ـ سکنا خوش نیست، مگر به سه چیز؛ هوای پاک، آب فراوان و زمین حاصل خیز. امام صادق علیه السلام (تحف العقول، ص 334)
ـ خون در بدن، مانند آب است در زمین. امام صادق علیه السلام(تحف العقول، ص 371)
ـ آب باران بنوشید که پاک کننده تن و دافع بیماری هاست. امام علی علیه السلام (تحف العقول، ص 120)

آن تشنه ام که بس که شدم خواستار آب

 یکباره آب کرد مرا انتظار آب

اندر جوار آبم و چون سنگ آسیا

 سرگشتگی است قسمتم از رهگذار آب

هم چو غریق بحر، مرا آب کشت و بس

 فریاد از طبیعت ناسازگار آب

از داغ آب چین به عذارم فتاده است

 چُونان که چین از باد اُفتد بر عذار آب

ای محتکر زِ نان بُگذر فکر آب باش

 کز احتکار آرد به است احتکار آب

هم چون گل است خرم و شاداب هر که زیست

مانند سبزه روز و شب اندر جوار آب

گر بنگری درست به اطراف جویبار

 بینی زباله ها به یمین و یسار آب

آماده فنا و مهیّای مُردنیم

 مانند آتشی که فتد در گذار آب

 میراب اگر که نیست به معنی چو خار و خس

 چون خار و خس چرا شده این سان سوار آب

نزدیک شد که بگذرم از قید جسم و جان

 این را نثار یخ کنم، آن را نثار آب1

1.ابوالقاسم حالت، دیوان خروس لارى، کتاب خانه سنایى، چاپ سوم، زمستان 68، صص 12 و 13 و 421.   

آب را گِل نکنیم

در فرو دست انگار، کفتری می خورد آب

یا که در بیشه دور، سیره ای پَر می شوید

یا در آبادی، کوزه ای پُر می گردد

آب را گِل نکنیم

شاید این آب روان، می رود پای سپیداری، تا فرو شوید اندوه دلی

دست درویشی شاید، نان خشکیده فرو برده در آب

چه گوارا این آب!

چه زلال این رود!