آب،آباداني

آب،آباداني (( وَ جَعَلنا مِن الماءَ كُلُّ شَي ء حَيّ و ما زندگاني هر چيزي را از آب قرار داديم (سوره انبياء آيه 30) .))

  راهکارهایی نظیر سامان‌دهی کارخانجات و بیمارستان‌ها و ... و مهندسی فاضلاب شهری و سیستم آبیاری و کشاورزی و ... از راهکارهای مهم و البته زمان‌بر هستند. اما راهکارهای دیگری نیز وجود دارد که برای مدیریت در زمان کمتر به کار گرفته می‌شوند:

• آموزش به شهروندان برای استفاده صحیح از آب

با تبلیغات مکرر دولت مردان می‌توانند نحوه استحمام، شستشوی ظرف، دستشویی رفتن، مسواک زدن، وضو گرفتن، آب خنک از شیر خوردن، رخت شستن، آبیاری گیاهان و ... را به شهروندان آموزش دهند و همچنین آنها را نسبت به تعویض و تعمیر لوله‌ها و شیرآلات فرسوده و خراب آگاه نمایند.

• افزایش قیمت آب

بسیاری از دولتمردان برای اینکه شهروندان در مصرف آب محتاط‌تر باشند تعرفه‌های آب را افزایش داده تا از میزان مصرف و هدر رفت آن جلوگیری نمایند.

• قدغن کردن استفاده از آب در بیرون از خانه

برایاینکه مصرف آب کاهش پیدا کرده و از ذخایر آن کاسته نشود، استفاده آب در بیرون از خانه محدود گردد. برای مثال شستن ماشین، پر کردن استخر، آبیاری باغچه و ... محدود و قدغن می‌گردد.

• اصلاح روش‌ آبیاری

از آنجاییکه بیشتر آب مصرفی در روند آبیاری کشاورزی صرف شده و به هدر می‌رود، کشاورزان باید سیستم آبیاری خود را بهبود بخشند.

• احیای چاه و قنات‌ها

پروژه‌های جدی برای یافتن و احیای دوباره چاه‌های آب و قنات‌ها می‌بایست در دستور کار قرار گیرد.

• افزایش تصاعدی مالیات بر آب

بااین ترفند هر چه مصرف آب بیشتر شود، مالیات تعلق گرفته بر آن به ترتیب تصاعدی افزایش خواهد یافت. به این ترتیب شهروندان بیشتر مراعات کرده و آب کمتری مصرف می‌نمایند.

• یاری داوطلبانه شهروندان

درصورتی که مردم با عواقب و فجایع کمبود آب آشنا باشند خود به صورت داوطلبانه تلاش می‌کنند از مصرف آبشان کاسته و دوره بحران را سپری نمایند


برچسب‌ها: مجموعه مقالات

[ سه شنبه بیست و پنجم 3 1395 ] [ 21:4 ] [ رسول گلی زاده ]

[ (0) نظر]

خشکسالی به عنوان بی سروصدا ترین بلایای طبیعی در مقابل سیلاب به عنوان یکی از پر صدا ترین بلایای قرار گرفته است . این درحالی است که خطر و خسارت های ناشی از خشکسالی به مراتب بیشتر از سایر بلایای طبیعی مانند : سیل ، طوفان ، آتش فشان و حتی زلزله است . ولی به دلیلی که مشاهده ی تاثیر تخربی خشکسالی نیازبه زمان به نسبت طولانی دارد ، مطالعه و تحقیق و نحوه ی برخورد با آن کمترمورد توجه قرار گرفته است .
برای درامان ماندن از زلزله ، آتش فشان و سیلاب کافی است برای مدت کوتاهی از مرکز وقوع این بلاها فاصله گرفت ، ولی در صورت وقوع خشکسالی ، کل یک جامعه در یک دوره زمانی طولانی خسارت خواهد دید و گریز ازآن بدون برنامه ریزی میسر نخواهد بود .
خشکسالی حالتی طبیعی و مستمر از اقلیم است ، در حالی که بسیاری به اشتباه آن را واقعه اییتصادفی می پندارند این پدیده به تقریب در تمامی مناطق اقلیمی رخ می دهد ، ولی مشخصه ی آن از یک منطقه به منطقه ای دیگر به طور کامل تفاوت دارد.
خشکسالییک اختلال موقتی است و با خشکی تفاوت دارد چرا که خشکی ها صراٌ محدود به مناطقی با اندک بارندگی است و حالتی دایمی از اقلیم است .

مقدمه :
خشکسالیبه عنوان بی سروصدا ترین بلایای طبیعی در مقابل سیلاب به عنوان یکی از پر صدا ترین بلایای قرار گرفته است . این درحالی است که خطر و خسارت های ناشی از خشکسالی به مراتب بیشتر از سایر بلایای طبیعی مانند : سیل ، طوفان ، آتشفشان و حتی زلزله است . ولی به دلیلی که مشاهده ی تاثیر تخربی خشکسالی نیاز به زمان به نسبت طولانی دارد ، مطالعه و تحقیق و نحوه ی برخورد با آن کمتر مورد توجه قرار گرفته است .
برای درامان ماندن از زلزله ، آتش فشانو سیلاب کافی است برای مدت کوتاهی از مرکز وقوع این بلاها فاصله گرفت ، ولی در صورت وقوع خشکسالی ، کل یک جامعه در یک دوره زمانی طولانی خسارت خواهد دید و گریز ازآن بدون برنامه ریزی میسر نخواهد بود .
خشکسالی حالتی طبیعی و مستمر از اقلیم است ، در حالی که بسیاری به اشتباه آن را واقعه ایی تصادفی می پندارند این پدیده به تقریب در تمامی مناطق اقلیمی رخ می دهد ، ولی مشخصه ی آن از یک منطقه به منطقه ای دیگر به طور کامل تفاوت دارد.
خشکسالی یک اختلال موقتی است و با خشکی تفاوت دارد چرا که خشکی ها صراٌ محدود به مناطقی با اندک بارندگی است و حالتی دایمی از اقلیم است .
خشکسالی جز بلایای طبیعی نامحسوس است .گرچه تعاریف متعددی برای این پدیده ارائه شده لیکن در کل حاصل کمبود بارش در طی یک دوره ی ممتد زمانی بهطور معمول یک فصل یا بیشتر می باشد این کمبود منجر به نقصان آب برای برخی فعالیت ها ، گروه ها و یا یک بخش زیست محیطی می شود . همچنین دمای بالا ، باد شدید و رطوبت نسبی پاین تر در بسیاری از نقاط جهان با این پدیده همراه شده و به طرز قابل ملاحظه ایی برشدت آن می توانند بیفزایند .
خشکسالی های اخیر درهرگروه کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه ، نتایج اقتصادی ، تاثیرات زیست محیطی و دشواری های شخصی به بار آورده که جملگی باعث شده اند که آسیب پذیری تمامی جوامع به این پدیده ی زیانبخش طبیعی مد نظر قرار گیرد .

برچسب‌ها: مجموعه مقالات
ادامه مطلب

[ پنج شنبه بیست و سوم 2 1395 ] [ 17:41 ] [ رسول گلی زاده ]

[ (0) نظر]

چرا آب، عجیب‌ترین مایع جهان است؟ آب، فراوان‌ترین مایع و به‌جرات مهم‌ترین مایعی است که روی زمین وجود دارد؛ اما اهمیت آن به پدیده‌های زیستی منحصر نمی‌شود. ویژگی‌های فیزیکی آب در مقایسه با دیگر مواد روی زمین، بی‌نظیر است. محمود حاج‌زمان: ما با معما‌های زیادی مواجه هستیم، از طبیعت ماده تاریک و سر منشاء جهان گرفته، تا تحقیق برای نظریه همه‌چیز. اینها همه معماهایی در مقیاس بزرگ هستند، اما شما می‌توانید معمای دیگری رااز جهان فیزیکی مشاهده کنید که از آشپزخانه شما می‌آید (و اگر همان‌قدر بزرگ نباشد، به همان اندازه گیج‌کننده باشد). فقط یک لیوان را از آب سرد پرکنید، یک قالب یخ در آن بیاندازید و صبر کنید تا آب از تلاطم بیفتد. این واقعیت که یخ شناور می‌شود، اولین مورد عجیب این ماده است. زمانی معما عمیق‌تر می‌شود که با استفاده از یک دماسنج دمای آب را در اعماق مختلف اندازه بگیرید. در بالا و در نزدیک قالب یخ، می‌بینید که دمای آب نزدیک به صفر درجه است، اما در انتهای لیوان دما به 4 درجه می‌رسد. دلیل آن این است که چگالی آب در دمای 4 درجه سلسیوس، از هر دمای دیگری بیشتر است (یک ویژگی عجیب دیگر که آن را از هر مایع دیگری متمایز می‌سازد). به گزارش نیوساینتیست، خواص عجیب آب همچنان ادامه دارد و برخی از آنها برای زندگی حیاتی هستند. به دلیل اینکه چگالی یخ از آب کمتر است و چگالی آب در نقطه انجماد کمتر از زمانی است که آب تا چهار درجه گرم‌تر باشد، آب نسبت به ته لیوان، از بالا به پایین منجمد می‌شود. بنابراین حتی در طول عصر یخ بندان، زندگی در اعماق دریاها و اقیانوس‌ها همچنان ادامه داشت. آب ظرفیت خارق‌العاده‌ای برای گرفتن گرما دارد و این به ملایم‌تر کردن تغییرات آب‌و هوایی کمک می‌کند، که در غیر این صورت می‌تواند اکوسیستم‌ها را نابود کند. با این حال، به رغم اهمیت بسیار زیاد آب برای حیات، هیچ نظریه واحدی دست کمتا کنون نتوانسته یک توضیح قابل قبول برای خصوصیات

برچسب‌ها: مجموعه مقالات
ادامه مطلب

[ دوشنبه بیستم 2 1395 ] [ 0:41 ] [ رسول گلی زاده ]

[ (0) نظر]

راهبردهای فرهنگی مدیریت منابع آب

به منظور نیل به اهداف مدیریت منابع آب و توسعه پایدار در جامعه ,علاوه بر اقدامات فنی و فعالیت های سازهای و مهندسی، به کارگیری رویکرد ها و راهکارهای فرهنگی و آموزشی می تواند کارساز باشد؛ این مهم زمانی از اهمیت دوچندان برخوردار می شود که بدانیم تغییر رویکردها و نگرش ها از طریق راهکارهای فرهنگی ,تاثیری ماندگار دارد.

اقدامات ترویجی و تشویقی

در راستای بهینه کردن مصرف آب در زمینه های کشاورزی، شرب و صنعتی، اطلاع رسانی و دادن آگاهی کافی به مصرف کنندگان و ایجاد مراکز ترویجی نمونه مفید است( مانند انتخاب صنف نمونه در زمینه رعایت الگوی مصرف). همچنین اتخاذ تصمیمات تشویق کننده در صورت رعایت میزان مصرف بهینه در هر مورد می تواند عامل موثری برای کاهش مصرف آب باشد. بدین ترتیب، از طریق مشارکت مردم در امر مصرف بهینه، ضمن اقتصادی کردن امور کشاورزی و صنعتی، منابع آب نسل های آینده نیز حفظ خواهد شد.

اقدامات اداری و قانونی محدود کننده

وضع قوانین و مقررات بازدارنده و محدوده کننده و اجرای آن از طریق مراجع اداری قانونی می تواند سبب حفظ منابع آب شود. البته انجام چنین اقداماتی نیاز به همکاری و همفکری همه عوامل اداری و اجتماعی دارد تا به نتیجه مطلوب منتهی شود. از جمله این مقررات ممنوع کردن محدوده مشخص از نظر بهره برداری جدید یا بیشتر از منابع آب سطحی یا زیرزمینی است.

اقدامات نظارتی و کنترلی

این کار با هماهنگی شرکت های آب منطقه ای و آب و فاضلاب و نیز همکاری سایر ارگان های مرتبط صورت می گیرد. در این راستا می توان ضمن نصب تجهیزات کنترلی و مقررات تشویقی و تنبیهی در مورد مصرف کمتر یا بیشتر از حد مجاز، مانع مصرف نامعقول و غیرقانونی آب شد.


برچسب‌ها: مجموعه مقالات

[ سه شنبه دهم 1 1395 ] [ 21:33 ] [ رسول گلی زاده ]

[ (0) نظر]

 مشکلات ناشى از کمبود آب

از ویژگى‌هاى مناطق خشک کمبود آب و محدودیت منابع آب مى‌باشد که این خود ناشى از ویژگى اقلیمى این مناطق است، به هر حال منابع آب موجود در این نواحى در زمان ایجاد آنها تاحدى نیاز آبى مردم را برطرف مى‌نمود ولى افزایش جمعیت و توسعه شهرها باعث گردید که مدیران شهرى با کمبود آب شهرهى روبه‌رو گردند لذا به بررسى و شناسائى منابع آبى جدید همت گماشتند، و سپس به حفر صدها چاه عمیق در نواحى خشک و در مجاورت شهرهاى مختلف در جهت رفع کم آبى اقدام نمودند.

 

در بسیارى از مواقع همچون شهر تهران ابتدا آب رودخانه کرج که صدها هکتار از اراضى را مى‌توانست سیراب نماید روانه شبکه آب تهران نمودند و سپس نوبت آب رودخانه جاجرود رسید که نتیجه آن محرومیت تعداد زیادى از روستاهاى دشت ورامین از آب رودخانه مذکور و بیکارى هزاران روستائى و مهاجرت آنها به نقاط شهرى بود و به‌دنبال آن نوبت آب رودخانه لار و انتقال آن به تهران رسیده در حالى‌که رودخانه مذکور مى‌توانست نقش ارزنده‌اى را در جهت آب کشاورزى مازندران ایفاء نماید.

 

به هر حال احداث سدها بر روى رودخانه‌ها در نقاط مختلف کشور و حفر صدها چاه در مجاورت شهرها گرچه توانست در مقطعى نیاز آبى شهرهاى زیادى را برآورده سازد اما ادامه افزایش جمعیت و توسعه شهرها باعث شده است که در حال حاضر اکثر این شهرها با مشکل کم‌آبى روبه‌رو گردند و به‌خصوص خشکسالى دو سال اخیر سبب شده که در تمامى این دسته شهرها تأمین آب موردنیاز شهروندان مهم‌ترین مشغله فکرى مدیران شهرى گردیده است. آنچه که بایستى در این جا بدان توجه نمود محدودیت منابع آبى در این کشور است و این یک واقعیت مى‌باشد، و مشکل کم آبى و تأمین آب چنانچه روند افزایش جمعیت شهرها همچنان ادامه داشته باشد به انفجار اجتماعى منجر مى‌شود لذا مدیران و مسئولین کشورى بایستى ترتیبى اتخاذ کنند که جمعیت شهرها براساس امکانات طبیعى آنها از جمله آب افزایش پیدا کنند و به جاى حفر پیاپى چاه‌ها و استحصال آب‌هاى زیرزمینى که در شرایط فعلى در شرایط تجدید شوندگى قرار ندارند، بایستى به گونه‌اى برنامه‌ریزى نمود که ضمن تأمین آب موردنیاز شهروندان به منابع محدود آب نیز فشار کمترى وارد آید.


برچسب‌ها: مجموعه مقالات - نتایج کمبود آب

[ دوشنبه نهم 1 1395 ] [ 21:17 ] [ رسول گلی زاده ]

[ (0) نظر]


بخش کشاورزی با اختصاص بیش از 90 درصد از آب مصرفی کشور در هنگام خشکسالی بیشترین آسیب را خواهد دید. مدیریت درازمدت منابع آب نیازمند استفاده اقتصادی از آن است. سرمایه گذاری در منابع آب و خاک باید با توجه به شرایط اقلیمی و جغرافیایی کشور انجام گیرد. هر نوع توسعه کشاورزی و صنعتی که آسیب کمتری به منابع محدود آب و خاک وارد سازد و از تخریب جنگل ها و مراتع جلوگیری کند باید معمول گردد. کشت گیاهان مقاوم به شوری و خشکی و اهمیت به تحقیقات و پژوهش های همه جانبه در مورد آب و خاک باید در اولویت قرار گیرد. مبحث زراعت در مناطق خشک و عنوان خشکسالی به صورت دروس مستقل و با اهمیت باید در برنامه آموزشی دانشکده های کشاورزی وارد شود. با کاربردی نمودن مباحث تئوری باید اثرات تخریبی خشکسالی را کاهش داد و با اختصاص اعتبارات لازم، امکان اجرای طرح های اساسی زیربنایی آب و خاک را فراهم ساخت.

در بخش مدیریت مصرف آب تدوین معیارها و ضوابطی که آلودگی را به حداقل برساند و از تخلیه فاضلاب پالایش نشده به منابع آب جلوگیری کند، می تواند حجم آب جاری و قابل مصرف را چندین برابر افزایش دهد. هر متر مرکعب فاضلاب حدود 50 متر مکعب آب سالم را آلوده می کند، چنانچه از پساب پالایش شده فاضلاب ها در کشاورزی استفاده شود به دلیل سرشار بودن املاح آن، بازده محصولات کشاورزی افزایش می یابد. در حال حاضر حدود 66 درصد از حجم آب شیرین قابل استحصال کشور مورد استفاده قرار می گیرد. حفاظت ازاین مقدار آب باید مورد توجه ویژه قرار گیرد.

در بخش آموزش، آموزش همگانی استفاده از منابع آب باید سرلوحه کارها قرار گیرد. کودکان و نوجوانان باید به طبیعت و آب عشق بورزند. پرورش نسلی که توانائی دوراندیشی و تفکر درباره آینده آب، منابع طبیعی و محیط زیست را داشته باشد باید بطور جدی در دستورکار مسئولان آموزش کشور قرار گیرد.

در بخش مقابله مستقیم با خشکسالی چنانچه بپذیریم این موضوع یک پدیده ذاتی ناشی از اقلیم کشورمان است لازم است برای رویارویی با آن برنامه داشت و براساس این برنامه به اقدامات مناسب و آگاهانه متوسل شد. همانطوریکه قبلاً نیز ذکر شد کشاورزی بزرگترین عامل مصرف آب شیرین است. اساسی ترین اصول مدیریت منابع طبیعی برای مقابله با خشکسالی گذشته از کنترل جمعیت باید بر افزایش بازدهی استفاده از آب وتولید محصولات با ارزش تر استوار باشد.

کاهش سطح زیرکشت و انجام عملیات به زراعی، اصلاح روش های آبیاری، رعایت موازین زیست محیطی ، آبخوان داری، استفاده از پساب فاضلاب های خانگی در کشاورزی، جلوگیری از افزایش اراضی کم بازده حرکت به طرف غذاهای مصنوعی، پوشش آنهار و افزودن مواد آلی مورد نیاز گیاه، باروری ابرها و شیرین کردن آبهای شور از جمله اقدامات افزایش دهنده بازدهی آب به شمار می آیند.


برچسب‌ها: مجموعه مقالات - بحران آب کشاورزی

[ دوشنبه نهم 1 1395 ] [ 17:14 ] [ رسول گلی زاده ]

[ (0) نظر]

صرفه جویی به مفهوم مصرف چیزی به شکل درست و مناسب آن است. این مساله برای ایجاد تعادل میان درآمد و هزینه بسیار مهم و اساسی است و در حوزه اقتصاد خانواده نیز می تواند تاثیرگذار و سرنوشت ساز باشد. با این همه صرفه جویی علاوه بر اینکه در حوزه اقتصاد شخصی معنا و مفهوم می یابد در حوزه اقتصاد عمومی نیز معنا دارد. امام خمینی (ره) بر این اساس است که مصرف زیاد و بیش از نیاز در آب و برق را نه تنها نادرست و حرام می داند بلکه آن را ضمان آور دانسته و شخص را نسبت به جامعه مدیون می شمارد. 
قرآن نیز به این مساله از ابعاد مختلف پرداخته است؛ زیرا قرآن کتاب هدایت و راهنمایی آدمی به سوی کمال است و به مساله اقتصادی که ارتباط تنگاتنگی با مساله آسایش و آرامش دارد، توجه داشته و برای این که انسان در مسیر کمالی حرکت کند به مساله اقتصاد و روش های مناسب و درست کسب درآمد و هزینه های آن نیز پرداخته است. بازخوانی نگرش و تحلیل قرآن می تواند در این زمینه برای دست یابی به شیوه های درست کمک کند. نوشتار حاضر تلاشی است تا این مساله را از دیدگاه قرآن واکاوی نماید.

مفهوم صرفه جویی

واژه عربی صرف که به معنای تغییر و تحویل آمده است در علوم مختلف معانی و مفاهیم گوناگونی را بیان می کند. به عنوان نمونه در علم صرف و نحو به معنای ساختن صیغه های مختلف از یک اصل می باشد که در ادبیات عربی معروف و مشهور است. 
در علوم قرآنی صرفه به معنای بازداشتن شخص از آوردن آیه و یا سوره ای است که در مقام تحدی انجام می گیرد. در این که این نظریه درست و یا نادرست است سخنی نیست بلکه تنها بیان این که صرفه به معنای بازداشتن شخص به شکل تکوینی از آوردن سوره و یا آیه نیز به کار رفته است. 
در علم اقتصاد چون سخن از تولید و توزیع و مصرف است واژه صرفه جویی به معنای مصرف درست و مناسب چیزی است که در اختیار شخص قرار دارد و در ازای آن کار و یا هزینه ای پرداخت شده است. بنابراین صرفه جویی در ارتباط با مصرف چیزی است که دارای مالیت می باشد و انسان در قبال آن کار و یا هزینه ای پرداخته و یا می پردازد.

صرفه جویی، کم مصرف کردن نیست

عده ای صرفه جویی را به معنای کم مصرف کردن معنا کرده اند ولی به نظر می رسد این معنا نمی تواند اقتصادی باشد؛ زیرا هدف از تولید یک شی اقتصادی، مصرف آن است و مصرف چیزی زمانی به وقوع می پیوندد که آدمی به آن نیاز داشته باشد و با مصرف آن چیز نیازی از نیازهای وی برآورده می شود. بنابراین شخص لازم است تا در حد نیاز و برآورد آن، چیزی را مصرف نماید و کم مصرف کردن نمی تواند نیاز وی را برآورده سازد، مگر آن که در مساله نیاز به نیازهای اساسی و نیازهای غیر اساسی و یا نیازهای لازم و غیر لازم توجه داده شود. در این صورت می توان گفت که مصرف چیزی می بایست در حد برآورد نیازهای اساسی و لازم باشد. 
ولی مشکلی که در این جا خود را نشان می دهد آن است که همان گونه که نیازهای آدمی به دو دسته نیازهای اساسی و لازم و غیر اساسی و غیر لازم دسته بندی می شود و به شکلی اولویت خود را تحمیل می کند، در حوزه چیزهایی که به عنوان مواد مصرفی مورد توجه قرار می گیرد نیز اولویت بندی صادق است. به این معنا که هرچه نیاز شخص و یا جامعه به چیزی اساسی و ضروری و لازم باشد آن چیز به شکل امری با مالیت بیش تر و اساسی تر مطرح می شود. از این رو ارزش نیازی انسان به چیز اقتصادی، آن چیز را ارزشمندتر می سازد چنان که کم اهمیتی آن نیز آن را در درجه دوم اهمیت قرار می دهد.
البته این امر به چیزهایی برمی گردد که ارزش مالی داشته و برای تولید و تهیه آن نیازمند کار و پرداخت هزینه هستیم. بنابراین با آن که هوا و اکسیژن برای آدمی دارای ارزش و اهمیت بسیار و حیاتی است ولی از آن جایی که درحال حاضر برای آن هزینه ای پرداخته نمی شود و نیاز به تولید آن نداریم و کاری برای آن انجام نمی دهیم چیزی بی ارزش بوده و از مالیت خارج می شود و سخن از صرفه جویی در آن معنا و مفهومی ندارد؛ ولی اگر فرض کنیم که در آینده برای تولید اکسیژن مصرفی انسان نیازمند تولید و یا کار برای آن باشیم می بایست برای آن مالیت قرار داده و درباره شیوه های مصرف و استفاده آن سخن بگوییم.

 

قرآن و صرفه جویی

اصولا نگاه قرآن به مسئله اقتصادی نگاهی در راستای بهره وری مناسب و درست از امکانات و وسایلی است که خداوند در اختیار بشر به طور مستقیم و یا با تولید و کار قرار داده است. از این رو از مردم می خواهد که هر چیزی را درست و به شکل مناسب آن مورد استفاده قرار داده و از اتراف و تبذیر و عدم بهره مندی از آن خودداری ورزند.
به سخن دیگر در اسلام همواره سخن از اقتصاد است. اقتصاد که از واژه قصد گرفته شده به معنای میانه روی و اعتدال است. (مفردات راغب اصفهانی ذیل واژه قصد) از این رو بنیاد امور در حوزه تولید و توزیع و مصرف کالا در بینش و نگرش قرآنی میانه روی است. هرگونه رفتارهای بیرون از این چارچوب از نظر قرآن نه تنها نادرست و نابهنجار بلکه گناه و گاه جرم قانونی تلقی می شود. همان گونه که زیاده روی و اتراف و اسراف و تبذیر امری مردود و نادرست و گناه شمرده شده است همینطور عدم استفاده از نعمت های حلال خداوند و عدم بهره مندی از آن در راستای آسایش و آرامش و کمال، امری مذموم و ناپسند دانسته شده و شخص مورد نکوهش و توبیخ قرار گرفته است که چرا حلال خدا را بر خود حرام می سازد و از آن ها بهره مند نمی شود؟
خداوند در آیاتی چون آیه 141 سوره انعام از مردم می خواهد که از اسراف و تبذیر دوری ورزیده و هزینه های خویش را در چارچوب اعتدالی قرار دهند. در آیه 31 سوره اعراف از مردم می خواهد که از نعمت های خداوند استفاده کرده و از آن بخورند و بیاشامند ولی اسراف نکنند؛ زیرا اسراف امری ناپسند در نزد خداوند است و اهل اسراف را خداوند دوست نمی دارد.

ضرورت اعتدال در مصرف

آیه 141 سوره انعام به مسئله اعتدال در مصرف اشاره دارد که همان معنای صرفه جویی و بهینه سازی مصرف در اقتصاد امروز جهان است. خداوند در این آیه اعتدال در مصرف و دوری از اسراف و تبذیر را اصلی مهم در هزینه کرد اموال اقتصادی برشمرده و در آیه 31 سوره اعراف و نیز 26 سوره اسراء و همچنین 67 سوره فرقان برآن تأکید می ورزد.
درحقیقت ازنظر اسلام و قرآن، اعتدال در مصرف و میانه روی و صرفه جویی به معنای مصرف درست و متناسب، اصلی اساسی و از اصول نخستین اقتصاد اسلامی می باشد که مؤمنان برای دست یابی به کمال شخصی و جمعی و امت اسلامی برای رسیدن به جامعه نمونه و برتر می بایست آن را در نظام اقتصادی خویش درنظر گیرند.
از آن جایی که قرآن کتاب هدایت آدمی و جامعه بشری به سوی تعالی و کمال است، برنامه ها و نظام اقتصادی آن نیز در همین چارچوب می باشد. از این رو خداوند بر لزوم وسیله قرار گرفتن ابزارهای اقتصادی برای تحصیل امر معنوی واخروی تأکید می کند (قصص آیه 77) و می کوشد تا با جمع میان دنیا و آخرت در حوزه اقتصادی مردم را به سوی کمال سوق دهد (بقره آیه 201 و نساء آیه 134 و آیات دیگر)
اگر از نظر اسلام، سلامت اقتصادی و پرهیز از فسادانگیزی در حوزه اقتصادی (اعراف آیه 85 و هود آیه 84 تا 86) و تصحیح روابط اقتصادی جامعه، هم پای مسایل اعتقادی و عبادی در صدر برنامه های پیامبران قرار دارد (اعراف آیه 85 و هود آیات 84 تا 87 و شعراء آیات 177 تا 183 و ده ها آیه دیگر) این امر نمی تواند جز با صرفه جویی و بهینه سازی مصرف همراه باشد؛ زیرا اقتصاد در هرحال بستری برای تکامل بشری است و به عنوان هدف ابزاری و یا میانی مطرح می باشد که می بایست آدمی با بهترین شیوه مصرف و استفاده درست و مناسب، خود را در جایی قرار دهد که بتواند رشد و کمال خویش را ادامه دهد. از این رو همان اندازه که اسراف و اتراف و تبذیر زشت و ناپسند است استفاده نکردن درست از نعمت های خداوندی نیز به معنای نادیده گرفتن ابزارهای کمالی است.
ازنظر قرآن، اقتصاد و ثروت مایه قوام جامعه است (نساء آیه 5) و امور ا قتصادی و معیشتی مردم دارای جایگاهی مهم در حد مسایل اعتقادی و عبادی (بقره آیه 3و 31و 43و 83و 177و 277) دارد و براین اساس می بایست همگان از شخص و جامعه و دولت در مسیر اقتصاد سازنده و مثبت حرکت کنند تا فرصت های برابر برای همگان جهت دست یابی به همه ابزارهای رشد و تکامل فراهم آید. بنابراین هرکسی که با مصرف زیاد و اتراف و تبذیر و اسراف بخشی از ابزارهای رشدی و کمالی را از میان ببرد می بایست پاسخ گوی خدا و جامعه انسانی باشد.


برچسب‌ها: مجموعه مقالات

[ سه شنبه سوم 1 1395 ] [ 20:44 ] [ رسول گلی زاده ]

[ (0) نظر]

آب چیست؟ آب، آیینه آثار سبز خدا در زمین و معنابخش جمال اوست. وجودش عامل پیدایش و سخاوت است و روانی اش در بستر طبیعت نشان متانت، زلالی و شفافیت. آب رمز اسرار الهی و طبیعتِ تماشای اندیشه های بزرگ است. آوازی دارد ملکوتی و بلیغ که کاینات با آهنگ آن، همگام با وزش نسیم سرورانگیز طبیعت و رویش پر پیچ و تاب نهالان هم نوا می گردند. آب، نهایت کمالی و زیبایی و مظهر طهارت و مایه رهایی از هر گونه زشتی است و نوید دهنده سلامت و بهزیستی است. آب، آیه زندگی و تفسیر و تلاوت نیاز و لهجه و تصنیف اصیل تکامل و تعالی و پیشرفت است. باید باور داشت که آب تار و پود به هم تنیده تمدن و مایه پیدایش تجدّد است. آب، رویش و ذکر و تسبیح گل ها و فرهنگ آوازها و جغرافیا و تاریخ جهان است. به مثابه بهترین نشانه هستی جلا می دهد و کهنگی اشیا را طراوت و تازگی می بخشد. قطره اش گنجینه معرفت و دریای امواج بی کرانش، خروش قدرت لایتناهی است. آب همان حیات است و نماد نور و شفافیت. آب در میدان آفرینش ما را به مقصد کمال و هر چه خیر و زیبایی است رهنمون می کند و دریچه ای است به محراب و منبع عشق، تا گذر گاهی باشد برای ما از فرش سراپا نیازمان به عرش لایزال احدی؛ حرکتی که از کثرت به سوی وحدت انجام می پذیرد. آب، مایه حیات است اگر نباشد، نیستی و ممات است، زبان از توصیف آن عاجز و قلم در تحلیل آن ناتوان است. پس باید، پند نیکان بپذیریم و قدرش افزون بدانیم؛ هر چند هر چه می گوییم و می نویسیم، به اندازه تشنگیمان است.1
روز جهانی آب روز جهانی آب، فرصتی است مغتنم برای ژرف نگری درباره ارزش واقعی آب، تا ارزش قطره ها را دریابیم و با زلالی اندیشه روح پاکش را شناخته، آن را نیالاییم و از دیگری التماس نکنیم. در مقام بهزیستی و هم نوعی عطش آیندگان و طبیعت دشت ها و بیشه های سوخته را باور کنیم. طراوت را از باران، پاکی را از رودخانه، زلالی را از چشمه، خرمی را از سبزه و موسیقی را از طبیعت نگیریم. درک کنیم نیاز گل، پرواز پرنده و حرکت ماهی را. پاس بداریم زیبایی و خوبی ها را و بفهمیم مفاهیم ارزشمند قناعت و صرفه جویی را. پس ارزش آن را دارد که در مصرف قطره ها تأملی بکنیم.2



برچسب‌ها: مجموعه مقالات

[ چهارشنبه دوازدهم 12 1394 ] [ 12:35 ] [ رسول گلی زاده ]

[ (0) نظر]

«و الله انزل من السماء ماء فاحیا به الارض بعد موتها ان فی ذلک لایه لقوم یسمعون».
سوره مبارکه نحل ـ آیه 65
«وخداوند از آسمان ها باران را فرستاد تا زمینی را پس از مرگ زنده گرداند و البته در این کار آیاتی است برای آنان که سخن حق را می شنوند.»
آبمهم ترین ماده حیات و آبادانی است. این ماده سرآغاز حیات و جزء اصلی تمام موجودات زنده است. براساس نظریه تکامل، آب، متان و آمونیاک ترکیبات اصلی اولیه موجود در جو زمین هستند که عامل تولید نخستین آمینو اسید می باشند. این جسم به عنوان نقطه آغازین حیات جانوری شناخته می شود.
درصدبالایی از جرم هر سلول زنده را آب تشکیل می دهد. آب بخش عمده ای از شکبه وسیع سلولی بدن انسان را تشکیل می دهد و بدون وجود آب حیاتی نخواهد بود. درتمدن بشری آب اهمیت ویژه ای دارد. در ایران باستان آب را یکی از چهار رکن اساسی (آب، خاک، باد و آتش) می دانستند.
«و الله انزل من السماء ماء فاحیا به الارض بعد موتها ان فی ذلک لایه لقوم یسمعون».
سوره مبارکه نحل ـ آیه 65
«وخداوند از آسمان ها باران را فرستاد تا زمینی را پس از مرگ زنده گرداند و البته در این کار آیاتی است برای آنان که سخن حق را می شنوند.»
آبمهم ترین ماده حیات و آبادانی است. این ماده سرآغاز حیات و جزء اصلی تمام موجودات زنده است. براساس نظریه تکامل، آب، متان و آمونیاک ترکیبات اصلی اولیه موجود در جو زمین هستند که عامل تولید نخستین آمینو اسید می باشند. این جسم به عنوان نقطه آغازین حیات جانوری شناخته می شود.

برچسب‌ها: مجموعه مقالات
ادامه مطلب

[ چهارشنبه پنجم 12 1394 ] [ 17:44 ] [ رسول گلی زاده ]

[ (0) نظر]

حمید صفاری در مطلب ارسالی برای «تابناک» پیشنهادی را برای حل مشکل کم آبی مطرح کرده است. این مطلب که خطاب به رئیس‌جمهور نوشته شده، به شرح زیر است.

جناب آقای رئیس جمهور؛

آب در کوزه و ما تشنه لبان می‌گردیم

چه اتفاقی در جزایر قشم، کیش، تنب و ابوموسی افتاده است که در آن‌ها چشمه‌های آب شیرین وجود دارد، در صورتی که دور تا دور آن را آب شور فرا گرفته است؟ ممکن است گفته شود بر اثر فعل و انفعالاتی که در خاک صورت گرفته، چنین چیزی حادث شده است! خاک که نمی‌تواند آب شور را شیرین کند؛ بنابراین، داستان بزرگ‌تر و مهم‌تر از این ‌سخن‌هاست. ایران به علت داشتن کوه‌های بلند و گسل‌های شکسته فراوان، شبیه پیاله‌ای ترک خورده است که آب در آن نمی‌ماند؛ قسمتی از آن به داخل سفره‌های زیر زمینی راه یافته و مقداری به صورت رودخانه جریان پیدا می‌کند که در پایان به دریا می‌ریزد.

بیشتر این آب عظیم از رشته کوه‌های البرز و زاگرس فرار کرده از شیار گسل‌های استان‌های تشنه کشور عبور کرده به داخل خزر و خلیج فارس می‌ریزد و آبی بس بزرگ‌تر از زیر خلیج فارس گذشته و به آرامی از کشورمان خارج می‌شود و کمی از آن آب ارزشمند، خود را در جزایر مذکور نشان می‌دهد. تا کنون چنین بوده است که به جای اینکه بیایند با ترفندی علمی جلوی فرار این آب خالص که نیازمند تصفیه هم نمی‌باشد را بگیرند، با بودجه‌ای گران آب شور آلوده شده خلیج فارس را تصفیه و شیرین می‌کردند که البته این کار هنوز هم ادامه دارد. ما حق نداریم از آب سفره‌های زیر زمینی کشور استفاده کنیم، مگر در شرایط بحرانی، این آب حاصل بیش از صد‌ها سال جمع شدن و ذخیره گشتن است که باید در روز مبادا استفاده شود نه اینکه چون دانش فنی زدن چاه در مسیر گسل‌ها را نداریم از ذخایر ارزشمند که‌‌ همان سفره‌های زیر زمینی است استفاده کنیم. مهم‌ترین کار این است که با حفر چاه‌های متعدد و فراوان در درون گسل‌ها از فرار آب جلوگیری کرده و این آب خالص و تمیز را به مصرف شرب و کشاورزی برسانیم.

آقای دکتر روحانی عزیز، من کسانی را می‌شناسم که صاحب پنج مدرک PhD از بهترین دانشگاه‌های معتبر جهان هستند و به تازگی مسئول شاخه پلیت تکتونیک (Plate-tectonic) صد و بیست و پنجمین کنفرانس زمین‌شناسی سال ۲۰۱۳ آمریکا بوده‌اند و به جرأت می‌گویم از بزرگ‌ترین مغز‌های متفکر دنیا در موضوع آب و نجات آن هستند. ما آماده‌ایم در کنارتان مشکل فرار این آب عظیم را حل کنیم که نجات این آب ارزشمند تحولی بزرگ در صنعت کشاورزی ایجاد خواهد کرد و به دنبال آن بخش بزرگی از بیکاری نیز حل خواهد شد.

مطلب بسیار است؛ اما چون شاید از حوصله خارج باشد، خلاصه عرض کردم. در دولت آقای احمدی‌نژاد خیلی تلاش کردم با ایشان دیداری داشته باشم و طرح‌هایم را از جمله مدیریت آب در میان بگذارم. متأسفانه ارتباط برقرار نشد که اگر برقرار می‌شد به جرأت می‌گویم امروز دچار بحران کم آبی نمی‌شدیم. در دولت جناب‌عالی هم سعی نمودم با وزرایتان جلساتی داشته باشم، ولی با کمال تأسف ارتباط معقولی ایجاد نگردید؛ بنابراین، تصمیم گرفتم به صورت رسانه‌ای طرح‌هایم را به سمع و نظر شما برسانم.

آب این رود به سر‌چشمه نمی‌گردد باز
بهتر آن است که غفلت نکنیم از آغاز

منبع:تابناک


برچسب‌ها: مجموعه مقالات

[ جمعه بیست و سوم 11 1394 ] [ 10:9 ] [ رسول گلی زاده ]

[ (0) نظر]

X